Turkmeński wołkodław (środkowoazjatycki owczarek) - to rasa bardzo i bardzo specyficzna. Jeśli być szczerym, to koniecznie przyznać, że ich tresura znajduje się w początkowym stanie.
Jeśli rozpatrzyć podstawowe problemy, powodujące trudności dla właścicieli i treserów, to są to:
- Brak oficjalnych, zatwierdzonych (krajowych) programów przygotowania turkmeńskich wołkodławów,
- Ignorowanie użytkowego charakteru tej rasy psów, brak kontroli nad ДrozmnożaniemФ pogłowia
- Nietolerancja/nieużyteczność innych (zagranicznych) doświadczenia w odniesieniu do turkmeńskiego wołkodawa.
Jednak właśnie turkmeńskie wołkodawy, jak rdzennie użytkowa rasa, wymagają krańcowo dokładnego i ostrożnego podejścia w pytaniach o ich tresurę. Ale spróbujmy po kolei.
W stosunku do 9-miesięcznego psa powinniście być upewnieni w posłuszeństwie/zależności Waszego psa, on już powinien być wychowywany. Żeby wypełnić to zadanie, należy zacząć naukę psa u tresera w wieku 7 - 8 miesięcy. Ale o jakimś specjalnym przygotowaniu mowy być nie może, tylko posłuszeństwo!
Biorąc pod uwagę specjalne właściwości turkmeńskich wołkodławów, dla Was powinny zostać prawem następne stwierdzenia:
- Proszę nie starać się od swojego wołkodława pracy Дa la niemiecki owczarekФ. Azjaci nie są służbistami, to nie pracoholicy. To są dumne myślące psy!
- 99% turkmeńskich wołkodławów absolutnie pozbawionych jest odruchu aportowania Proszę nie stawiać przed sobą i psem zadań, zdolnych zatruć Wasze współistnienie.
- Wołkodław będzie niezawodnie pracować tylko w tym razie, jeśli dla niego jest to oczywista konieczność albo słuszność przedstawionych oczekiwań/żądań.
Otóż, zaczynacie przygotowanie i naukę swojego psa. Rekomenduję przede wszystkim, zmierzyć się z oczekiwaniami, które przedstawi Wam wasz pies: Cierpliwość, upór i umiejętność pracowania nie tylko rękami, ale i głową.
Nauka turkmeńskiego wołkodawa posłuszeństwa za pomocą лnogoterapii╗, ДelektroszokerówФ i smakołyków jest mało efektywnie i w 80% wypadków skazane na niepowodzenie. Ale czy nie trzeba ich uczyć? Obowiązkowo trzeba!
Ale należy zrozumieć podstawę, na której powinno była bazować - jest to kontakt z psem, a metody oddziaływania to intonacja, mimika, ewentualnie szarpnięcie smyczą. Ale każde próby uczenia tych psów przy nieobecności tego kontaktu to głupota!
Nie mniej ważne pytanie Ц dlaczego uczyć te psy. Rozpatrzmy najprostszy przykład. Gospodarz uczy turkmeński wołkodława podchodzić według rozkazu ДDo mnie!Ф. Nauczony przez ДniemądregoФ instruktora, zaopatruje się smakołyki i proponuje wołkodławowi wymienić na ten smakołyk wolność spaceru...
W wyniku tego pies przyzwyczaja się ignorować rozkazy właściciela. Jednocześnie ten można osiągnąć pracując smyczą i głosem, ruchem modelując korzystną dla siebie sytuację.
Turkmeński wołkodaw powinien koniecznie przyswoić:
- Ruch według rozkazu лObok╗;
- Rozkaz лStać!╗, Jak zaprzestanie ruchu;
- лNie wolno!╗ Albo лTabu!╗ - Ogólny zakaz;
- Rozkaz лMiejsce╗
- Podejście według rozkazu лDo mnie!╗ (Pod warunkiem nieobecności rzeczywiście poważnych bodźców - obcego człowieka albo psa);
- Rozkaz лZęby╗ i jeszcze - umiejętność noszenia kagańca.
Rozkazów лSiedzieć╗, лLeżeć╗, лDaj łapę╗ i innych. pies może i powinien być nauczony do 7-mi miesiące w domu, w procesie wychowania.
Wtedy też powinien być niezawodnie odpracowany rozkaz лNie wolno! Miejsce!╗ - z użyciem mięsa (pies nie powinien go wziąć bez pozwolenia właściciela).
Ale, oczywiście, podstawowa funkcja turkmeńskiego wołkodława dzisiaj to ochrona. I jakkolwiek to dziwnie, właśnie to przygotowanie/nauka psa wywołuje u większości treserów wielkie problemy. I, dzięki Bogu, jeśli po 2 - 3 niepowodzeniach Дbieda-treserФ nie dochodzi do wniosku, że to Дtępe psyФ i w przyszłości odmawia pracy z nimi.
Na czym że polega zasadnicza różnica turkmeńskich wołkodławów od innych pracujących ras?
- Turkmeńskim wołkodławy jest skrajnie Дrealnym/poważnymФ psem. Ciągle zderzamy się z sytuacją, kiedy pies już na 2 - 3 zajęciach odmawia współpracy. Ale przyczyną tego wcale nie jest brak cech użytkowych u wołkodławów, a w elementarnym niezrozumieniu cech rasy, właściwości pasterskich ras psów. Wystarczy po prostu przyjść Дdo domuФ do tego leniwego psa, żeby wszystko stało się jasne! Nie ma niczego głupszego, niż przyprowadzić turkmeńskiego wołkodława na cudze terytorium i nastawiać mu rękaw (do tresury, ataku).
W tej sytuacji, po pierwsze, on nie ma czego chronić. Po drugie, ukąsiwszy rękaw i zrozumiawszy całą bezsensowność podobnych działań, wołkodław zaczyna po prostu go ignorować. W ten sposób, jeśli dla innych służbowych ras dobre jest wstępne przygotowanie na placu szkoleniowym i tylko potem Ц ДdotarcieФ w realnych sytuacjach, to z turkmeńskimi wołkodławami konieczne wydaje się pracować odwrotnie - najpierw na jego terenie, a potem - w ДsztucznychФ warunkach!
Ucząc te psy ochrony powinno bazować się wyłącznie na instynktach agresji, ochrony terytorium i ochronie jedzenia.
- Faktem jest, że azjata zawsze próbuje atakować obok Дodzieży ochronnejТ pozoranta.. Stąd nieprzyjemnym dla treserów jest to, że wołkodławy wolą atakować odkrytą część ciała człowieka-wroga, a dokładnie - palce rąk, ręce albo głowę (twarz). Istnieje także zdanie, że dążenie kąsania wroga w okolicy gardła (w przypadku człowieka to wygląda jak atak na twarz) jest podyktowane genetycznią znajomością rozmieszczenia tętnic/ żył. Kiedy turkmeński wołkodław atakuje przeciwnika, którego trzeba zwyciężyć, nie poniósłszy samemu poważnych uszkodzeń, jest wróg, którego koniecznie trzeba zniszczyć, większość psów wybiera właśnie taką taktykę i miejsce - najbardziej rażącego ukąszenia.
- Znaczna część pogłowia turkmeńskich wołkodławów odmawia utrzymywania przeciwnika chwytem, woląc wybrać najsilniejsze ukąszenie z ostrym szarpnięciem głową, jakby próbując ДwyrwaćФ miejsce ataku - ukąszenia, w sposób błyskawiczny.
- Większość turkmeńskich wołkodławów jest absolutnie pozbawiona Дchęci rywalizacji/sportowego współzawodnictwaФ. Dla tego, żeby pokazywać ich pracę w współzawodnictwie, niezbędna jest żmudna praca albo posunięcie się do specjalnych ДpodstępówФ. Właśnie dlatego właściciele Kaukazów i Azjatów nie lubią brać udziału w ДpokazówkachФ i zawodach, przecież niezawodnie pracując przy ochronie swojego terytorium i ochronie członków swojego stada, te psy na konkursach/współzawodnictwach mogą pokazać charakter, zrezygnowawszy z wykonywania danych im poleceń/ ćwiczeń.
- W tym celu, aby turkmeński wołkodław pewnie pracował na cudzym terenie, koniecznie trzeba, jak można jak więcej, spacerować z nim na tym terenie! Przy czym bardzo charakterystycznym jest fakt, że wołkodławy posiadają specyficzne reakcje. Zobaczcie sami. Mąż z żoną spacerują z wołkodawa, małżonka wchodzi do sklepu. Pies bardzo uważnie, spokojnie kontroluje sytuację i wokół gospodarza i wokół wyjścia ze sklepu. Jak tylko żona pojawia się w wyjściu (dopiero w tym momencie), wszyscy przechodzący obok niej ludzie traktowani są jako potencjalni agresorzy.
Jednocześnie turkmeńskie wołkodławy bardzo szybko adaptują się do warunków wielkomiejskich. Na przykład, znajdując się w miejskim transporcie, w zatłoczonych miejscach i t.p , pozostają ostrożni, do Дstrefy bezpieczeństwaФ wyłączają obcych ludzi, nie przejawiających zainteresowania w stosunku do nich, nie atakują. Bardzo dużo testowanych psów właściciele spokojnie przewożą setki kilometrów w bagażnikach osobowych samochodów, że także świadczy o nich лżelbetonowej╗ psychice.
- Turkmeńskie wołkodławy bardzo nie lubią grać w Дgonienie/pościgФ z treserami, tzn. Дpogoń i zatrzymanie pozorantaФ. Te psy zauważają/szanują tylko godnych przeciwników, a uciekający wróg to już nie wróg według ich zdania. Jednocześnie są zdolne atakować jadący na nich traktor albo wyrwać podczas rzutu na wroga okno razem z ramą.
Jakie mamy wnioski? Nauczywszy turkmeński wołkodława posłuszeństwa, a to zajmie Wam 3-4 miesiące (wiek od 8 miesięcy do roku), przede wszystkim ważnie jedno - nie przeceniać swojej możliwości w zapanowania nad psem.
Czym sytuacja bardziej zbliżona do wykonania ochronnych funkcji, tym bardziej ДnieposłusznymФ staje się wołkodław. I to jest absolutnie logiczne, ponieważ wołkodław jest szczerze przekonany, że w podobnych sytuacjach on jest bardziej ДkompetentnyФ, czym gospodarz (przywódca) i właśnie dlatego Kaukazy i Azjaty uważane są za najlepsze ochronne psami na świecie.
Dlatego absolutnie niedopuszczalnym jest zostawianie turkmeńskiego wołkodława pod sklepem albo spuszczanie z smyczy w miejscach, gdzie mogą niespodziewanie pojawić się ludzie. Ale uczyć te psy posłuszeństwa koniecznie trzeba, nauczyć zwłaszcza umiejętności spokojnego chodzenia przy nodze (inaczej będziecie występować w jako ДdowieszkaФ do psa i hamować Дna drzewachФ) i wykonywać (przynajmniej na smyczy!) rozkaz лStać!╗
Do 2 lat pożądane wydaje się zapoznać psa z tymi sytuacjami, z którymi mogą spotkać się w procesie wykonania ochronnych funkcji. Przy tym nie wolno zapominać, że turkmeński wołkodław zaczyna pracować niezależnie (według własnej oceny sytuacji), nie czekając rozkazu gospodarza.
To bardzo dobrze jeżeli chodzi o ochronę, ale okazuje się, że stawia właścicielowi psa bardzo szczególne zadania w kontroli nad psem.
Niestety, istniejące dzisiaj programy przygotowania i prób nie pasują ani dla Kaukaza, ani dla Azjaty. Np. ogólny kurs tresury - z tego powodu, że nieodłącznej jego częścią jest aportowanie i pokonywanie przeszkód.
Szkolenie do pracy przy obronie nie bierze pod uwagę specyfiki rasy (np. pogoń, zatrzymanie pozoranta). O sportowej tresurze nawet nie mówimy - to nonsens!
Do przyjęcia jest kurs ДKaraulnoj SłużbyФ (KS), jednakże obszczekiwanie ludzi z odległości 50-ciu kroków! I zmuszanie do szczekania taką лmilczącą╗ rasę, jak azjatyckie psy - po co?! Ale zauważymy jeszcze raz: Trzeba stwierdzić z żalem, selekcjonerzy bardzo mało myślą o użytkowych wartościach turkmeńskich wołkodławow (czabanskich psów) Dlatego wszyscy miłośnicy tych psów powinni skoordynować swoje wysiłki w stworzeniu systemu szkolenia, tresury i testów.